Bosh Sahifa

Har kim hissa qoʻsha oladigan ochiq ensiklopediya

Oʻzbekcha Vikipediyadagi maqolalar soni: 168 268
19-avgust 2022-yil, juma

Tanlangan maqola

Portugaliya imperiyasining gerbi

Portugaliya imperiyasi (portugalcha: Império Português), shuningdek tarixda Portugaliya mustamlakachi imperiyasi (Império Colonial Português) deb yuritilgan ushbu davlat hozirgi Portugaliyadan tashqari dunyoning katta qismlarida joylashgan bir qancha mustamlakalarni oʻz ichiga olgan. Ushbu imperiya Yevropadagi eng uzun umr koʻrgan davlatlardan biri boʻlib, 1415-yil Shimoliy Afrikadagi Sueta urushidan to 1999-yil Makao suverinitetining Xitoyga topshirilguniga qadar qariyb olti asr tarixda oʻz mavjudligini surdirgan. Imperiyaga XV asrda asos solingan boʻlib, XVI asr boshidan Shimoliy va Janubiy Amerika, Afrika, Osiyo va Okeaniyaning turli mintaqalariga oʻz hududini kengaytirib borgan. Portugaliya imperiyasi Buyuk geografik kashfiyotlar davrida paydo boʻldi va Portugaliya qirolligining kuch va qudrati natijasida dunyoning koʻp qismlarini oʻziga boʻysundira oldi. Portugal dengizchilari 1418—1419-yillarda kartografiya va dengiz texnologiyasidagi soʻnggi yutuqlardan foydalangan holda ziravorlar savdosi uchun yangi dengiz yoʻllarini topish maqsadida Afrika qirgʻoqlarini va Atlantika okeani arxipelaglarini tadqiq qilishni boshladilar. (Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Yaxshi maqola

23-avenyu

23-avenyu (koʻcha) (inglizcha: 23rd Street) — New Yorkning Midtown Manhattan borosidagi ikki tomonlama koʻcha. Orolni sharqdan gʻarbga kesib oʻtuvchi asosiy magistral yoʻllardan biri. Koʻcha gʻarbdagi Oʻn birinchi avenyudan sharqdagi FDR magistraligacha davom etadi. Koʻcha 1811-yilda Manhattanni rivojlantirish boʻyicha keng qamrovli reja qabul qilingandan keyin paydo boʻlgan. Unda mashhur mehmonxonalar, jumladan Fifth Avenue mehmonxonasi, shuningdek, koʻplab teatrlar qurilgan. Koʻchada 2013-yilda qurilgan Flatiron Building, MetLife Tower va One Madison tarixiy osmonoʻpar binolari joylashgan. Manhattandagi boshqa raqamlangan koʻchalar singari, 23-koʻcha ham 5-avenyu tomonidan gʻarbiy va sharqiy qismlarga boʻlingan. Ikkalasi ham Flatiron hududining bir qismi boʻlgan Madison maydonida joylashgan. 6-avenyudan boshlab, gʻarbiy 23-koʻcha bloki orqali oʻtadi. Sharqda, Lexngton avenyusidan boshlab, koʻcha shimolda Kips koʻrfazi va janubda Gramerci va Piter Cooper Village chegaralari boʻylab oʻtadi (Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Xushsifat maqola

Taklif elastikligining 3 xil koʻrinishi, Engel egri chiziqlari.

Iqtisodiyotda elastiklik — maʼlum bir x qiymatining oʻzgarishi oqibatida y qiymatiga boʻlgan oʻzgarilish nisbati. Masalan, narx yoki daromadning 1 foizga oʻzgarishi talab va taklifning necha foizga oʻzgarishini koʻrsatilib berilishidir. Bu tushuncha hosila yordamida kiritiladi. U biror ishlab chiqarish faktoriga qarab iqtisodiy ko‘rsatkichning o‘zgarish darajasini anglatadi. Elastiklik miqdori elastiklik koeffitsiyenti bilan aniqlanadi. Elastiklik koeffitsienti tekshirilayotgan iqtisodiy ko‘rsatkichning unga taʼsir etuvchi iqtisodiy faktorlardan birining qolganlari o‘zgarmas bo‘lganda birlik nisbiy o‘zgarishi taʼsiridagi o‘zgarishni ko‘rsatadi. Koʻpgina iqtisodiy hodisalarda chekli naflilikning kamayish qonuni sababli koʻrsatkich qanchalik absolyut katta boʻlsa, unga sarflangan resurslar samarasi shunchalik past boʻladi. Masalan, dunyoning rivojlangan davlatlarida yillik iqtisodiy oʻsish rivojlanayotgan davlatlarga nisbatan kamligi yoki 2 va undan ortiq bir-biriga bogʻliq empirik oʻzgaruvchilardan tashkil topgan iqtisodiy modelning faqat bir oʻzgaruvchisiga eʼtibor berish elastiklikni pasaytiradi. Xususan, soliq siyosati, xalqaro savdo kabi muhim iqtisodiy tarmoqlarda aynan elastiklik asosiy tahliliy koʻrsatkich hisoblanadi. Elastiklik empirik iqtisodiy modellar (masalan, Cobb–Douglas ishlab chiqarish funksiyasi) va Behavioral iqtisodiyotda isteʼmolchilar xulq-atvorini oʻrganish uchun yirik ishlab chiqaruvchilar tomonidan qoʻllaniladi. (Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Yangiliklar

COVID-19 pandemiyasi
Rossiyaning Ukrainaga bosqini

Shaxmat boʻyicha 2022-yilgi Oʻzbekiston erkaklar terma jamoasi

Hindistonning Chennay shahrida boʻlib oʻtgan 44-shaxmat Olimpiadasida Oʻzbekiston erkaklar terma jamoasi (tasvirda) gʻolib boʻldi.
Yevropa boʻylab kezayotgan issiqlik toʻlqinlari natijasida 3 600 dan ortiq odam halok boʻldi.
Angolaning sobiq prezidenti José Eduardo dos Santos 79 yoshida vafot etdi.
Yaponiyaning sobiq bosh vaziri Shinzō Abe suiqasddan keyin vafot etdi.

Oʻzgartirish

Bilasizmi...

Ravshan Ermatov

Toʻybop „Davraga tush“ ashulasi matnini qiziqchi Mirzabek Xolmedov yozgan.
Alfred Nobel nazariy fanlarga qiziqmagani uchun matematika boʻyicha mukofot taʼsis qilmagan (sevgilisi matametik bilan qochib ketgani uchun, degan gap esa afsonadir).
Ravshan Ermatov (tasvirda) futbol boʻyicha jahon chempionatlarini eng koʻp boshqargan hakam sifatida Guinness rekordlar kitobiga kiritilgan.
Avtomobil oynalarini qoraytirish — jinoyat emas.
Kompyuter sichqonini ishlatish mumkin boʻlgan ilk kompyuter Xerox Alto boʻlgan.
Adabiyot boʻyicha eng yosh Nobel mukofoti sohibi Rudyard Kipling boʻlgan.

Kelgusi sonni tayyorlash | Arxiv | Oʻzgartirish

Bugun

19-avgust

1914 — Sharqiy Prussiyada harbiy operatsiya boshlanishi.
1934 — Germaniyada oʻtkazilgan referendumda kantsler va Germaniya prezidenti lavozimlarini birlashtirishni qoʻllab ovoz berildi, natijada Adolf Hitlerning mutlaq yetakchi boʻishiga yoʻl ochildi.
1960 — SSSR „Sputnik-5“ kosmik kemasi bortida Belka va Strelka itlarini kapsulada (tasvirda) fazoga uchirdi.
1991 — SSSRda davlat toʻntarishi urinish.