- Vikipediya

Har kim hissa qoʻsha oladigan ochiq ensiklopediya

Oʻzbekcha Vikipediyadagi maqolalar soni: 140 471
21-iyun 2021, dushanba

Bugungi tanlangan maqola

Usmonlilar imperiyasidagi yahudiylar tarixi — Usmonlilar imperiyasida istiqomat qilgan yahudiy xalqlarining tarixi. Tarix bilan yaqindan qiziqmaydigan odamlar koʻpincha ikkita notoʻgʻri fikr bilan kifoyatlanadilar: Birinchi fikrga koʻra, yahudiylar Turkiyaga 1492-yilda surgun qilinganlar. Ikkinchi fikrga koʻra esa turklar va yahudiylarning birinchi aloqasi 1453-yilda, Istanbul fathidan keyin amalga oshirilgan. Vizantiya imperiyasidagi yahudiylar tarixiga qaraydigan boʻlsak, yahudiylar miloddan avvalgi 4-asrda Onadoʻli hududiga kirib kelganlar, Usmonlilarning beylik davridan to imperiyaning qulashiga qadar va hatto imperiyadan keyingi Turkiya Respublikasi davrida ham ushbu hududlarda istiqomat qilishgan. Usmonlilar imperiyasining yuksalish davri 15-16-asrlar yahudiylarning oltin davri boʻlgan. Usmonlilar davlatiga ilk bosmaxonani olib kelgan yahudiylar davlat ishlarida ham faol qatnashgan va katta lavozimlarni egallashgan. 17-asrga toʻgʻri kelgan Usmonlilar imperiyasining turgʻunlik davrida Usmonli yahudiylari madaniy va iqtisodiy inqirozga yuz tutdilar. 18-asrda yuz bergan tanazzul davrida, yahudiylar Sabetay Sevi voqeasidan kelib chiqqan zarba bilan „passiv himoya psixoziga“ kirishdilar. Soʻnggi davlatning qulash davrida yahudiylarning madaniy darajasi shu qadar pasayib ketgan ediki, hatto chet tilini oʻrganish biryoqda tursin hatto dindan chiqib ketayotgandek tuyuldi. Ammo Usmonlilarning qaysi davrida boʻlsa boʻlsin, yahudiylar jamoasi usmonlilar tuprogʻida boshqa xristian davlatlardagilarga nisbatan ishonch va tinchlikda yashadilar.

(Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Bugungi yaxshi maqola

Olabay haykali — Turkmaniston poytaxti Ashxobodda boʻribosar (turkmancha: alabay) it zotiga oʻrnatilgan zarhal haykal. Itga oʻrnatilgan dunyodagi eng katta oltin yodgorlik. Yodgorlikning umumiy balandligi 15 metr boʻlib, it haykalining oʻzi 6 metr (baʼzi manbalarda 5,7 metr), tagkursisi balandligi esa 9 metrdir. Prezident Gurbanguli Berdimuhamedovning shaxsiy tashabbusi bilan haykaltarosh Sargart Babayev yaratgan. Haykal 2020-yilning 12-noyabrida prezident ishtirok etgan marosimda ochildi.

Haykal LED ekranli tagkursi ustida oʻrnatilgan boʻlib, shaharning davlat ishchilari uchun moʻljallangan tumanida, aylana yoʻl oʻrtasida joylashgan. Turkmaniston aholisining yirik qismi qashshoqlikda yashayotgan bir paytda, xususan, mamlakatda oziq-ovqat yetishmovchiligi yuzaga kelgani xabar qilinayotgan bir paytda itga zarhal haykal oʻrnatilgani tanqidga uchradi. Haykal uchun qancha mablagʻ sarflangani nomaʼlum.

(Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Yangiliklar

COVID-19 pandemiyasi

Ibrohim Raisiy (suratda) Eron prezidenti etib saylandi.
Isroilda yangi hukumat tuzilib, Naftali Bennett bosh vazir etib saylandi hamda Benjamin Netanyahuning 12 yillik faoliyatiga chek qoʻyildi.
Mexiko shahrida metro koʻprigining qulashi oqibatida 23 kishi halok boʻldi, 70 dan oshiq kishi esa jarohat oldi.
Tanzaniya prezidenti John Magufuli 61 yoshida vafot etganidan soʻng, uning lavozimini Samia Suluhu egallab, Tanzaniya tarixidagi ilk ayol prezident boʻldi.
Tennisda Naomi Osaka ayollar, Novak Đoković esa erkaklar oʻrtasida oʻtkazilgan Australian Open yakkalik bahslarida gʻolib boʻlishdi.
Faustin-Archange Touadéra Markaziy Afrika Respublikasi prezidenti etib ikkinchi muddatga saylandi.